Wat is een BIOS?

BIOS, kort voor Basic Input/Output System, is de firmware die uw pc opstart zodra u op de aan/uit-knop drukt. Zie het als de startlijn van het systeem: het controleert uw componenten, zorgt ervoor dat ze met elkaar communiceren en draagt vervolgens alles over aan Windows, zodat u aan de slag kunt met uw games of werk. Hoewel u misschien niet veel tijd besteedt aan het nadenken over BIOS, is het een van de belangrijkste hulpmiddelen voor pc-gebruikers, vooral voor enthousiastelingen en gamers.

Het BIOS ziet er ook anders uit bij verschillende moederbordfabrikanten - hieronder volgen enkele voorbeelden.

Wanneer u op de aan/uit-knop van een pc drukt, is het BIOS de eerste software die wordt uitgevoerd. Dit is wat het doet:

1. Hardwarecontrole (POST) – controleert of de essentiële onderdelen van uw pc goed werken, zoals de CPU, het geheugen en het moederbord zelf.
2. Initialisatie – BIOS zorgt ervoor dat uw hardware op de juiste snelheden en voltages werkt.
3. Opstartselectie – bepaalt vanaf welke schijf of welk apparaat het besturingssysteem wordt opgestart

Zodra dat is gebeurd, start uw pc op in het geïnstalleerde besturingssysteem (bijv. Windows, Linux).

Hier wordt BIOS meer dan 'alleen maar opstartsoftware':

• Overklokken en prestatieoptimalisatie - BIOS is de poort naar het benutten van extra prestaties uit uw hardware. U kunt uw RAM en CPU handmatig of automatisch overklokken. U hebt toegang tot alle fijnafstemmingen, zoals CPU-multipliers, geheugentimings en voltages - allemaal cruciaal voor overklokkers die de grenzen van hun hardware willen verleggen voor een hoger niveau.
• XMP/EXPO-profielen inschakelen - als u een snelle geheugenkit hebt geïnstalleerd (4800+ MT/s indien DDR5), moet u het prestatieprofiel ervan inschakelen in BIOS. Zonder dit profiel werkt uw geheugen mogelijk onder de nominale snelheid. Hoewel dit in theorie geen probleem is, loopt u wel de prestaties mis waarvoor u hebt betaald.
• Compatibiliteit en upgrades - een nieuwe CPU of GPU plaatsen? Soms is een snelle BIOS-update nodig om ervoor te zorgen dat uw systeem deze correct herkent en uitvoert. Een voorbeeld hiervan is een upgrade van een 12700K naar een 14700K - er zit twee jaar verschil tussen beide, dus een BIOS-update is noodzakelijk.
• Spelvereisten - bepaalde moderne games zijn afhankelijk van BIOS-instellingen. Het inschakelen van UEFI Secure Boot en TPM 2.0 is bijvoorbeeld noodzakelijk om titels met strengere anti-cheatsystemen te kunnen spelen, zoals Battlefield 6 en Valorant. Zonder Secure Boot ingeschakeld, kun je de game niet eens starten.

Als je net begint, hoef je misschien nooit iets aan het BIOS te veranderen, behalve het instellen van de juiste opstartschijf. Maar voor liefhebbers en gamers is het de moeite waard om te verkennen:

• Schakel XMP/EXPO in voor hogere RAM-snelheden
• Overklok je CPU voor betere prestaties (voorzichtig)
• Pas ventilatorcurves aan voor een stillere of koelere werking
• Schakel Secure Boot in voor games die dit vereisen

BIOS geeft u controle op een niveau dat geen enkele software in Windows kan evenaren. Doe gewoon uw onderzoek en wees voorzichtig met uw instellingen, want verkeerd geknoei kan problemen veroorzaken, zoals crashes of het onmogelijk maken dat uw systeem opstart.

BIOS werkt misschien op de achtergrond, maar heeft een grote invloed op de prestaties van je pc. Van het inschakelen van RAM-profielen tot het ontgrendelen van CPU-overklokken en het voldoen aan de vereisten voor moderne anti-cheatsystemen: het vormt de basis van elke gaming-pc.

Voor pc-gamers en enthousiastelingen is het leren omgaan met BIOS niet alleen nuttig, het is ook een manier om het maximale uit je hardware te halen.