Wat is OLED?

OLED staat voor Organic Light-Emitting Diode, een specifieke technologie voor beeldschermen. Het belangrijkste kenmerk dat OLED onderscheidt van andere beeldschermtechnologieën is dat er geen achtergrondverlichting wordt gebruikt, wat een aantal grote voordelen, maar ook enkele nadelen met zich meebrengt.

In een gewone LED- of LCD-scherm zijn de pixels verantwoordelijk voor de kleur, maar hebben ze wat hulp nodig op het gebied van helderheid. Die helderheid wordt geleverd door een achtergrondverlichting. Dit is in feite een groot wit paneel achter de pixels dat voldoende helderheid toevoegt om een goede kijkervaring te creëren.

OLED's verschillen doordat elke pixel zijn eigen licht produceert, waardoor er geen achtergrondverlichting nodig is. Omdat elke pixel zelf verlicht is, worden de pixels volledig uitgeschakeld wanneer de input aangeeft dat een bepaald deel van het scherm puur zwart moet zijn. Dit is iets wat andere soorten beeldschermen niet kunnen, omdat zelfs als er maar één pixel moet worden verlicht, de achtergrondverlichting moet worden ingeschakeld. (Dit kan tot op zekere hoogte worden beperkt door dimzones, maar dat valt buiten het bestek van deze pagina.)

Omdat OLED-tv's geen achtergrondverlichting nodig hebben, krijg je een kijkervaring die veel 'nauwkeuriger' is. We hebben eerder vermeld dat andere soorten schermen altijd achtergrondverlichting hebben om de pixels te verlichten. Dit zorgt voor een minder dan ideale ervaring, omdat het scherm hierdoor geen echt zwart kan weergeven. Als u goed kijkt naar een niet-OLED-tv, ziet u dat scènes waarin helemaal geen licht zou moeten zijn, in werkelijkheid erg donkergrijs zijn in plaats van zwart.

Niet alleen donkere scènes profiteren van een OLED-scherm. Elke scène wordt beter, omdat OLED's doorgaans veel kleurgetrouwer zijn dan andere soorten tv's. Een van de redenen hiervoor is opnieuw die vervelende achtergrondverlichting. Ongeacht welke kleur de pixel probeert weer te geven, de achtergrondverlichting heeft altijd invloed op de kleur. Het beeld dat u als kijker ziet, is dus niet helemaal wat de bedoeling was. Voor de meeste mensen is dit geen probleem, maar cinefielen en andere kieskeurige types kunnen dit soort verschillen tussen het beoogde beeld en het uiteindelijke beeld onaanvaardbaar vinden.

OLED's hebben doorgaans ook een betere responstijd dan andere beeldschermtechnologieën. Hoewel dit misschien niet veel verschil maakt bij het kijken naar tv en films, is het erg handig bij gaming. Daarom gebruiken sommige van de beste gamingmonitoren OLED-schermen. De responstijd is de tijd die een pixel nodig heeft om van de ene kleur naar de andere te veranderen. Hoe sneller de responstijd, hoe vloeiender de game-ervaring. We hebben een hele pagina over responstijd geschreven, die u kunt lezen voor meer informatie.

Een ander, zij het nichevoordeel van OLED-schermen is dat ze flexibel zijn, waardoor monitoren zoals de XENEON FLEX mogelijk zijn.

Het eerste wat opvalt, is de prijs. OLED is een nieuwere technologie dan LCD of LED, dus het heeft nog niet zoveel tijd gehad om zich te ontwikkelen en daardoor in prijs te dalen. OLED-tv's en -monitoren zullen duurder zijn dan andere soorten beeldschermen.

Een ander nadeel van een OLED-tv is dat ze niet verkrijgbaar zijn in formaten die zo groot zijn als andere soorten schermen. Dit is geen groot probleem, aangezien maar weinig mensen een tv groter dan 85 inch willen, nodig hebben of er ruimte voor hebben. Hoewel OLED-tv's verkrijgbaar zijn in formaten van meer dan 80 of zelfs 90 inch, zijn ze niet gebruikelijk en zijn de prijzen aanzienlijk hoger.

Het grootste nadeel van OLED's is echter inbranden, wat optreedt wanneer bepaalde pixels een bepaalde kleur behouden terwijl ze zouden moeten veranderen. We gaan hier in het volgende gedeelte dieper op in.

OLED-inbranding is een probleem waarbij pixels 'vast komen te zitten', waardoor het scherm een vage versie van een vorig beeld weergeeft. Dit komt vaker voor wanneer een deel van het beeld langdurig statisch blijft, zoals een taakbalk in Windows of een HUD in een FPS.

Toen OLED's voor het eerst populair werden, kwam dit probleem veel vaker voor. Tegenwoordig duurt het echter veel langer voordat een OLED last krijgt van inbranden. Begrijp ons niet verkeerd, het zal uiteindelijk nog steeds gebeuren, maar het duurt nu gewoon veel langer.

De verbeteringen zijn deels te danken aan de technologie die steeds volwassener wordt en daardoor betrouwbaarder, en deels aan bepaalde functies die fabrikanten implementeren om inbranden tegen te gaan. Een voorbeeld hiervan is de 'Orbit'-functie in de XENEON 34WQHD240-C gamingmonitor. Deze functie 'verplaatst' het volledige beeld om de drie minuten met één pixel, zodat geen enkele pixel constant dezelfde kleur weergeeft.

Als je echt van films en tv houdt, dan denken wij van wel. Het beeld is nauwkeuriger, de zwarttinten zijn echt zwart en het uiteindelijke beeld komt over het algemeen dichter in de buurt van wat de makers van de content voor ogen hadden.

Hetzelfde geldt voor gaming. De ervaring wordt levendiger, realistischer en de eerder genoemde verbetering in reactietijd is geweldig voor competitief gamen.

OLED-schermen zijn echter nog zo nieuw dat de prijzen nog steeds aanzienlijk hoger liggen dan die van hun reguliere LED- en LCD-tegenhangers. Wie op de prijs wil letten, zal de voordelen misschien niet de extra kosten waard vinden, maar als u de meerprijs kunt slikken, zult u merken dat het erg moeilijk is om nog terug te gaan naar een ander scherm als u eenmaal een OLED-tv of -monitor hebt.