FAT32, exFAT czy NTFS: jak sformatować dysk USB?

Kiedy kupujesz zewnętrzne urządzenie pamięci masowej, często trzeba je sformatować, zanim będzie można z niego korzystać. Formatowanie woluminu pamięci powoduje „zainstalowanie” na nim systemu plików, co pozwala na korzystanie z dysku przez system operacyjny (OS). Może to być pamięć flash USB lub zewnętrzny dysk SSD/HDD o pojemności kilku terabajtów. Czasami dyski są wstępnie sformatowane, dzięki czemu można je podłączyć i zacząć używać od razu po wyjęciu z opakowania, ale może to nie być optymalne rozwiązanie dla Twoich potrzeb, w zależności od tego, jak planujesz używać dysku. Aby lepiej zrozumieć najlepszy format dla dysku USB, zacznijmy od podstaw.

Wszystkie urządzenia pamięci masowej muszą korzystać z „systemu plików” oferowanego przez system operacyjny, aby mogły być zarządzane przez ten system. To tak, jakby system operacyjny organizował przyjęcie i informował przybywających gości, gdzie mogą zaparkować samochody i ile samochodów może się zmieścić. System plików określa sposób przechowywania i organizowania danych oraz istniejące ograniczenia, dzięki czemu system operacyjny może uzyskać dostęp do danych na dysku w sposób, który rozumie.

System plików dla urządzenia pamięci masowej jest tworzony podczas formatowania dysku, co jest bardzo trafnym terminem, ponieważ proces ten ustala prawidłowy format danych, które mają być przechowywane (i do których ma być zapewniony dostęp) na dysku. Obecnie (w 2025 r.) istnieją trzy główne systemy plików, z których można wybierać podczas formatowania woluminu pamięci masowej: FAT32, exFAT i NTFS. Formatowanie dysku powoduje usunięcie wszystkich zapisów danych, które znajdowały się na dysku, oraz zainstalowanie nowego systemu plików i nowej tabeli partycji. Wszystkie dane znajdujące się na dysku zostaną usunięte podczas formatowania, dlatego należy postępować ostrożnie.

Ten system plików, nazwany File Allocation Tab 32, jest nadal używany w pamięciach flash USB, ponieważ charakteryzuje się szeroką kompatybilnością z różnymi typami systemów operacyjnych. Został wprowadzony w 1996 roku jako ewolucja systemu plików FAT16 systemu Windows 95, ponieważ oferował więcej możliwości, w tym większą pojemność pamięci i dłuższe nazwy plików. Jednak w tamtych czasach ludzie nie przechowywali zbyt wielu plików poza dokumentami Office i plikami graficznymi, więc jest on nieco ograniczony dla dzisiejszych komputerów.

Ten system plików ma limit rozmiaru pliku wynoszący 4 GB i limit partycji wynoszący 32 GB, więc można zauważyć, że obecnie jest on używany tylko do małych plików i dysków. Jego główną zaletą jest kompatybilność z niemal każdym typem urządzenia, od aparatów fotograficznych, przez komputery Mac i komputery PC z systemem Linux, po konsole do gier — niemal każde urządzenie rozpoznaje format FAT32. Jeśli nie masz pewności, jaki format wybrać dla nowego dysku USB, format FAT32 będzie zawsze dobrym wyborem.

Ten system plików został wprowadzony w 2006 roku i nosi nazwę Extended File Allocation Table (rozszerzona tabela alokacji plików). Został stworzony przez firmę Microsoft jako ulepszenie systemu FAT32, ponieważ rozwiązuje problemy związane z małymi rozmiarami plików i partycji, dzięki czemu znacznie lepiej odpowiada współczesnym wymaganiom w zakresie przechowywania danych. Zwiększa rozmiar plików z 4 GB w systemie FAT32 do 16 eksabajtów, całkowicie eliminując ten problem. Dodatkowo ma limit partycji wynoszący 128 petabajtów, więc żaden użytkownik domowy nigdy nie przekroczy tej liczby.

Jeśli chcesz przenosić pliki między komputerami, exFAT to lepszy wybór niż FAT32 dla większości ludzi. Obsługują go Windows, MacOS, nowoczesne konsole do gier i Linux, jeśli zainstalujesz kilka pakietów. Ogólnie rzecz biorąc, jeśli masz taką możliwość, używaj exFAT podczas formatowania zewnętrznego urządzenia pamięci masowej, bo jest elastyczny, szybki i stworzony z myślą o nowoczesnych komputerach.

Jest to bardzo solidny system plików o nazwie New Technology File System, który został wprowadzony przez firmę Microsoft już w 1993 roku dla systemu operacyjnego Windows NT przeznaczonego dla przedsiębiorstw. Ostatecznie został przeniesiony do konsumenckich systemów operacyjnych Microsoftu, stając się domyślnym systemem plików, począwszy od Windows XP, aż po obecny Windows 11. Jest szybki, bezpieczny i przyszłościowy, a jedyną wadą jest to, że został stworzony dla nowoczesnych systemów operacyjnych Windows i nie jest tak kompatybilny jak exFAT lub FAT32. Jeśli jednak korzystasz wyłącznie z urządzeń z systemem Windows 10 i 11, będzie działał bez zarzutu.

Jeśli korzystasz z systemu Windows 10/11, istnieje duże prawdopodobieństwo, że dysk rozruchowy w Twoim komputerze domowym jest sformatowany w systemie plików NTFS. W przypadku dysków wewnętrznych jest to bez wątpienia najlepsza opcja ze względu na funkcje bezpieczeństwa i doskonałą wydajność.

W przypadku pamięci USB, jeśli przenosisz pliki tylko między komputerami z systemem Windows 10/11, nie ma żadnych wad formatowania pamięci USB w systemie plików NTFS. Jeśli jednak kiedykolwiek będziesz poza domem z pamięcią USB i będziesz musiał podłączyć ją do innego komputera, musi to być komputer z systemem Windows, w przeciwnym razie nie będziesz mógł jej używać.

Jeśli w Twoim gospodarstwie domowym znajdują się różne komputery z systemem Windows, użyj systemu plików NTFS. Jeśli chcesz przenosić pliki z komputera PC na komputer Mac, użyj systemu plików exFAT. Jeśli nie wiesz, jakiego rodzaju komputerów będziesz używać w przyszłości, na przykład z powodu podróży lub podobnych okoliczności, wybierz system plików FAT32, aby zapewnić maksymalną kompatybilność.