Hiper İş Parçacığı Teknolojisi Açıklaması

Hyper-Threading (HT) veya Hyper-Threading Technology (HTT), Intel'in bazı işlemcilerinin Simultaneous Multithreading (SMT) özelliklerine verdiği addır. Bu teknoloji, işlemcinin yürütülmeyen bazı bölümlerini çoğaltarak tek bir işlemci çekirdeğinin işletim sistemine iki mantıksal işlemci olarak görünmesini sağlayarak performansı artırır.

İşletim sistemi bu iki mantıksal çekirdeği adresler ve iş yükünü aralarında paylaşır. Bu, işlemcinin yürütme birimlerinin meşgul olmasını sağlamak için kaynakları yöneterek aynı anda birden fazla iş parçacığını işleyebilmesini sağlar.

Hiper iş parçacığı teknolojisinin, verimlilik ve kaynak kullanımında iyileştirme ile performansında önemli artış gibi birçok avantajı vardır. Intel, hiper iş parçacığı teknolojisine sahip yongaların, bu teknolojiye sahip olmayanlara kıyasla %30'a varan performans artışı sağladığını iddia ediyor. Yonganın silikonuna sadece %5'lik bir eklemeyle elde edilen bir sonuç için hiç de fena değil. Yeni nesil işlemcilerin genellikle tek haneli yüzde artışlar sağladığını düşünürsek, bu sonuç kesinlikle küçümsenecek bir şey değil.

Ancak Hyper-Threading'in de bazı sorunları vardır. Bazı uygulamalar, bu özellik etkinleştirildiğinde iyileşme göstermez, hatta daha kötü performans sergileyebilir. Hyper-threading'in güvenlik açıklarına, özellikle de yan kanal saldırılarına yol açtığı gösterilmiştir. Bu nedenle OpenBSD işletim sistemi, güvenlik nedenleriyle hyper-threading özelliğini devre dışı bırakmıştır. Ayrıca, eşzamanlı çoklu iş parçacığının geleneksel tasarımlara göre %46'ya kadar daha fazla güç tükettiği iddia edilmektedir.

Intel, hiper iş parçacığı teknolojisini ilk olarak 2002 yılında iş istasyonlarına yönelik Xeon işlemcilerde kullanmaya başladı ve aynı yıl Pentium 4 işlemcilere de ekledi. Hiper iş parçacığı teknolojisi, o zamandan beri çoğu işlemcinin bir özelliği haline geldi. O zamandan bu yana CPU çekirdek sayısı önemli ölçüde arttı ve hiper iş parçacığı teknolojisi sayesinde, Core i9-13900 gibi modern işlemcilerin aynı anda 32 iş parçacığını işleyebildiğini görebilirsiniz.

Giriş bölümünde de belirttiğimiz gibi, hiper iş parçacığı Intel'in eşzamanlı çoklu iş parçacığı (SMT) için kullandığı marka adıdır, ancak AMD, Intel'in %30'a varan ücretsiz performans avantajından yararlanırken boş durmayacaktı. Bu nedenle AMD, hiper iş parçacığı markasını asla kullanmasa da, ilk Zen işlemcileriyle SMT'yi benimsedi ve o zamandan beri bu teknolojiden yararlanıyor. AMD, çekirdek sayısını da sürekli artırıyor ve Intel gibi, Ryzen 9 9950x gibi işlemcilerle, aynı anda 32 iş parçacığını işleyen en üst düzey masaüstü yongalarına sahibiz.

Tüm bunlar hiper iş parçacığının durumunun çok iyi olduğunu gösteriyorsa, Intel'in CPU'yu ikiye katlayan teknolojisinin en yeni işlemcilerinin özellik listesinde yer almadığını öğrenince şaşırabilirsiniz. Örneğin, Intel'in yakın zamanda piyasaya sürdüğü Core Ultra 9 285K, sekiz Performans çekirdeği ve 16 Verimli çekirdeğe sahiptir ve her iki türde de hiper iş parçacığına dair hiçbir iz yoktur. Bu, işlemcilerin tasarımında bir değişiklik olduğunu gösterir ve temel olarak, hiper iş parçacığının bu yeni "Hibrit" işlemcilerde eskisi gibi performans göstermediği kabul edilmiştir.

Intel, 12. nesil Core işlemcileriyle hibrit tasarıma geçti. Bu işlemciler, ARM'nin işlemcileriyle elde ettiği big.LITTLE yaklaşımını taklit eden, performans ve verimli çekirdeklere sahip CPU'lardır. Temel olarak, çip içinde farklı iş yükleri için kullanılabilen ve önceki CPU tasarımlarına kıyasla daha yüksek verimlilik sunan iki tür çekirdek bulunmaktadır. Intel başlangıçta Performans çekirdeklerinde hiper iş parçacığı desteğini sürdürdü, ancak en son nesilde bu özelliği kaldırarak bunun yerine Verimli çekirdeklerin sayısını iki katına çıkarmayı tercih etti.

AMD, Intel'in tam hibrit tasarım üretme yönündeki adımlarını aceleyle takip etmeye niyetli görünmüyor. Bunun yerine, performans üstünlüğü sağlamak için X3D önbellek teknolojisine odaklanıyor. Dolayısıyla, eşzamanlı çoklu iş parçacığı teknolojisi bir süre daha bizimle olacak, ancak hiper iş parçacığı adıyla değil.