OLED nedir?

OLED, belirli bir tür ekran paneli teknolojisi olan Organik Işık Yayan Diyotun kısaltmasıdır. Diğer ekran teknolojilerinden ayıran en önemli özelliği, arka ışık kullanmamasıdır. Bu özellik, bazı büyük avantajlar sağlarken, birkaç dezavantaja da yol açmaktadır.

Normal bir LED veya LCD ekranda, pikseller renklerden sorumludur, ancak parlaklık açısından biraz yardıma ihtiyaç duyarlar ve bu parlaklık arka ışıktan gelir. Bu, esasen piksellerin arkasında bulunan ve iyi bir görüntüleme deneyimi yaratmak için yeterli parlaklığı sağlayan büyük beyaz bir paneldir.

OLED'ler, her pikselin kendi ışığını üretmesi bakımından farklıdır, bu nedenle arka ışığa gerek yoktur. Her piksel kendi kendini aydınlattığı için, giriş ekranın belirli bir kısmının tamamen siyah olması gerektiğini gösterdiğinde, o bölgedeki pikseller tamamen kapatılır. Bu, diğer ekran türlerinin yapamayacağı bir şeydir, çünkü tek bir pikselin aydınlatılması için bile arka ışığın açık olması gerekir. (Karartma bölgeleri bunu bir dereceye kadar azaltabilir, ancak bu konunun kapsamı dışındadır.)

OLED TV'ler arka ışığa ihtiyaç duymadıkları için çok daha "doğru" bir izleme deneyimi sunar. Daha önce, diğer ekran türlerinde pikselleri aydınlatmak için arka ışığın sürekli açık olduğunu belirtmiştik. Bu, ekranın gerçek siyahı elde edememesi anlamına geldiğinden, ideal olmayan bir deneyim yaratır. OLED olmayan bir TV'ye yakından bakarsanız, hiç ışık olmaması gereken sahnelerde ekranın aslında siyah değil, çok koyu gri olduğunu fark edersiniz.

OLED ekranın avantajlarından sadece karanlık sahneler yararlanmaz. OLED'ler diğer TV türlerine göre genellikle çok daha doğru renkler sunduğundan, her sahne daha iyi görünür. Bunun nedenlerinden biri yine o can sıkıcı arka ışık. Pikselin göstermeye çalıştığı renk ne olursa olsun, arka ışık her zaman rengini etkiler. Dolayısıyla, izleyici olarak gördüğünüz görüntü, amaçlanan görüntüden farklı olur. Çoğu kişi için bu bir sorun değildir, ancak sinemaseverler ve diğer seçici kişiler, istenen görüntü ile sonuçta elde edilen görüntü arasındaki bu tür farklılıkları kabul edilemez bulabilir.

OLED'ler ayrıca diğer ekran teknolojilerine kıyasla genellikle daha iyi tepki süresine sahiptir. Bu, TV ve film izlemek için çok fazla fark yaratmayabilir, ancak oyun oynamak için çok kullanışlıdır. Bu nedenle, en iyi oyun monitörlerinin bazıları OLED paneller kullanır. Tepki süresi, bir pikselin bir renkten diğerine geçmesi için gereken süreyi ifade eder. Tepki süresi ne kadar hızlı olursa, oyun deneyimi o kadar akıcı olur. Tepki süresi hakkında daha fazla bilgi için okuyabileceğiniz bir sayfa yazdık.

OLED ekranların bir başka, ancak niş bir avantajı da esnek olmalarıdır. Bu sayede XENEON FLEX gibi monitörlerin üretilmesi mümkündür.

İlk dikkat çeken nokta fiyatıdır. OLED, LCD veya LED'den daha yeni bir teknolojidir, bu nedenle olgunlaşmak ve dolayısıyla fiyatı düşmek için yeterli zamanı olmamıştır. OLED TV'ler ve monitörler diğer ekran türlerine göre daha pahalı olacaktır.

OLED TV'lerin bir diğer dezavantajı, diğer panel türleri kadar büyük boyutlarda bulunmamasıdır. 85 inçten daha büyük TV'leri isteyen, ihtiyaç duyan veya buna yer ayırabilen çok az kişi olduğu için bu büyük bir sorun değildir. OLED TV'ler 80 veya hatta 90 inçten daha büyük boyutlarda bulunabilse de, bunlar nadirdir ve fiyatları önemli ölçüde artar.

Ancak OLED'lerin en büyük dezavantajı, belirli piksellerin değişmesi gerektiğinde belirli bir renkte kalmasıyla ortaya çıkan yanma sorunudur. Bu konuyu bir sonraki bölümde daha ayrıntılı olarak ele alacağız.

OLED yanma, piksellerin "sıkışması" ve ekranın önceki görüntünün soluk bir versiyonunu göstermesine neden olan bir sorundur. Bu durum, Windows'taki görev çubuğu veya FPS'deki HUD gibi görüntünün uzun süre sabit kalan kısımlarında daha sık görülür.

OLED'ler ilk kez popüler hale geldiğinde, bu sorun çok daha yaygındı. Ancak günümüzde OLED'lerde yanma sorunu çok daha uzun sürede ortaya çıkmaktadır. Yanlış anlamayın, bu sorun er ya da geç ortaya çıkacaktır, ancak artık çok daha uzun sürede ortaya çıkmaktadır.

Buradaki iyileştirmeler kısmen teknolojinin olgunlaşması ve dolayısıyla daha güvenilir hale gelmesi, kısmen de üreticilerin yanmayı önlemek için uyguladıkları bazı özelliklerden kaynaklanmaktadır. Bunun bir örneği, XENEON 34WQHD240-C oyun monitöründeki "Orbit" özelliğidir. Bu özellik, tüm görüntüyü 3 dakikada bir tek bir piksel kadar periyodik olarak "hareket ettirir", böylece hiçbir piksel sürekli olarak aynı rengi göstermez.

Film ve TV programlarını gerçekten seviyorsanız, o zaman kesinlikle öyle olduğunu düşünüyoruz. Görüntü daha net, siyahlar gerçekten siyah ve nihai görüntü genel olarak içeriği hazırlayanların amaçladığı şeye daha yakın oluyor.

Aynı şey oyunlar için de geçerlidir. Deneyim daha canlı, daha gerçekçi olacak ve yukarıda bahsedilen tepki süresindeki iyileşme, rekabetçi oyunlar için harika bir özellik.

Ancak OLED ekranlar hala yeterince yeni olduğundan, fiyatları normal LED ve LCD ekranlara göre hala oldukça yüksektir. Tasarruf etmek isteyenler, ek maliyetin avantajlarına değmeyeceğini düşünebilir, ancak bu ek maliyeti göze alabilirseniz, bir OLED TV veya monitör satın aldıktan sonra geri dönmek çok zor olacaktır.